Zanimljivost dana: Koja evropska prestonica ima tri različite oznake grada na tablicama

Navikli smo da se registarske oznake vozila vlasnika sa sedištem u Evropskoj uniji sastoje od kombinacije karaktera koji uključuju numeričke i slovne simbole. Obično bi najpre bila izneta slovna kombinacija od (najčešće) dva slova kao indikator grada u kom je automobil registrovan, da bi potom usledile naredne identifikacione odrednice. Izuzetak nije ni Republika Slovačka.

Od početka ovog veka, Slovačka je polako ali sigurno postala jedna od prestonica automobilske industrije u Evropi. Neke od najvećih i najluksuznijih marki automobila imaju svoje fabrike po celoj Slovačkoj. Volkswagen je svoju izgradio u Devinskoj Novoj Vsi (najstarija i najveća fabrika koja funkcioniše još od 1991. godine), Kia je to učinila u Žilini, PSA Group Slovakia u Trnavi, dok je Jaguar Land Rover izabrao grad Nitru (donja fotografija), kao najnoviji dodatak automobilskoj industriji u Slovačkoj.

Prema sprovedenim istraživanjima, Slovačka vodi u broju zaposlenih u automobilskoj industriji u celoj Evropi (čak 15,4 % stanovništva je angažovano u toj grani). Takođe, Slovačka zauzima prvo mesto mereno brojem proizvedenih automobila na hiljadu stanovnika (2018. godine je to bilo čak 198 vozila).

Na sledećem grafikonu možemo da vidimo broj registrovanih vozila u Slovačkoj od 1983. do 2019. godine. Iz sledećeg možemo da primetimo frapantan podatak, da je u 2019, u upotrebi skoro tri puta više vozila nego što je to bilo 1983. Najnoviji podaci, sa stanjem na dan 30. novembar 2021. pokazuju da je broj vozila porastao za otprilike dve stotine hiljada u roku od dve godine. Tako je tačan broj registrovanih vozila tada bio 3.429.780 primeraka.

Što se tiče same pomenute prestonice Slovačke, podaci pred kraj ove godine pokazuju da se u njoj trenutno nalazi vozni park veličine 588.858 vozila svih kategorije, od čega na automobile otpada cifra od 450.751 komada. Radi poređenja, podaci iz 2001. godine pokazuju da je tada postojalo samo 288.759 vozila svih kategorija (232.996 automobila).

Jedna od novijih evropskih studija (grafikon dole) se koncentrisala na prosečan vek starosti vozila u Evropskoj uniji. Tako slovački državljani poseduju automobile prosečne starosti 13,9 godina (što nije najgori podatak na nivou EU, ali svakako otkriva da država pripada grupi zemalja sa starijom flotom vozila).

Kao što smo naveli i u uvodu, u Slovačkoj svako registrovano vozilo ima svoju registarsku tablicu (štátna poznávacia značka – ŠPZ) koja se sastoji od dva slova (skraćenica za region – veći gradovi i njihova okolina), tri broja i dva slova na kraju (primer: ZA – 573ER – za vozila iz Žiline). Jedna zanimljivost u vezi registarskih tablica u Slovačkoj je da glavni grad, Bratislava, ima čak tri skraćenice u aktivnom korišćenju, i to su oznake: BA, BL i BT.

Prva skraćenica za Bratislavu i njenu okolinu bila je BA, i korišćena je kao jedina od 1. aprila 1997. godine, pa sve do avgusta 2010. kada više nije preostalo kombinacija na registarskim oznakama sa ova dva slova.

Sledeća na redu je bila skraćenica BL, iako je prvobitan plan predviđao da to bude akronim BD, ali kako se ovo nije svidelo većini ljudi, tako je uprava policije odlučila da sprovede anketu u kojoj je vodila, i na kraju i pobedila upravo skraćenica BL, koja se koristila od 18. avgusta 2010. godine.

Najnovija i treća skraćenica BT je počela da se koristi krajem oktobra 2019. godine. Ona je takođe bila izabrana putem onlajn ankete sprovedene na Facebook stranici Policije Slovačke Republike. U obzir su dolazile, na primer i ove kombinacije slova: BE, BD, BI…

Koja reč i za ljubitelje istorije

Republika Slovačka je država koja se nalazi u srednjoj Evropi. Njene komšije, zemlje koje je okružuju su Češka, Mađarska, Poljska, Austrija i Ukrajina. Istorija postojanja Slovačke i njene današnje teritorije je dugačka i raznovrsna. Prvi narod koji je delimično naselio teritoriju Slovačke u starom veku su bili Kelti, a izvesno vreme nakon toga je rimski car Marko Aurelije osnovao naselja, kao što su na primer Laugaricio, Gerulata, Komarno,…

Već u 5. veku su Sloveni stigli na područje Slovačke, gde su na čelu sa franačkim trgovcem Samom osnovali prvu organizovanu zajednicu Slovena 623. godine. Posle Samove smrti, takozvano Samovo carstvo se raspalo, i Sloveni nisu imali veću, ujedinjenu zajednicu sve do Velikomoravske kneževine u 9. veku.

Nakon smrti jednog od najvećih i najpoznatijih vladara ove kneževine, Svetopluka, njegovi sinovi nisu mogli da postignu sporazum oko deljenja nasledstva, zbog čega je cela ,,država’’ bila znatno oslabljena sve dok Mađari nisu osnovali svoje kraljevstvo i osvojili teritorije nekih od komšija, uključujući ranije spominjanu kneževinu.

Najduži period istorije Slovačke je upravo pod mađarskom vladavinom, prvo kao deo Madjarskog kraljevstva, posle Habsburške monarhije, a od 1867. godine, pa sve do kraja Prvog svetskog rata, Austro-Ugarske. Na dan 28. oktobar 1918. godine je prvi put u novijoj istoriji osnovana nezavisna država Slovaka i braće Čeha – Čehoslovačka.

Iako su postojali odredjeni  problemi u novonastaloj državi, generalno gledano, ova zajednica je pružila mogućnost velikog razvoja u svim aspektima života. Sledeće deljenje Čehoslovačke je bilo manje-više iznudjeno od strane nacističke Nemačke, kada se Slovačka odelila i postala savezna republika Trećeg Rajha.

Nakon rata se Čehoslovačka ponovo ujedinila i bila deo istočnog, komunističkog bloka sve do 17. novembra 1989. Ubrzo nakon pada komunističke vlasti, tačnije 1. januara 1993. godine, Čehoslovačka se razdelila i nastale su dve nezavisne države koje postoje i dan danas – Češka i Slovačka.

Slovačka je republika sa istim političkim sistemom kao Srbija. Prvi put u istoriji ima žensku predsednicu, Zuzanu Čaputovu. Slovačka je jedna od članica Evropske unije i zvanična valuta je evro. Glavni i najveći grad je Bratislava, koji se nalazi samo 60 kilometara istočno od austrijske prestonice, Beča.

Površina Slovačke je 49.035  km²  sa nešto više od 5 miliona stanovnika. Službeni jezik je slovački. Najbrojnije nacionalne manjine su Mađari i Romi. Najviše ljudi je katoličke veroispovesti, a druga najveću grupu predstavljaju protestanti.

Branka Božinović

(2967)