Zanimljivost dana: Kako je Heinkel preživeo posle Drugog svetskog rata

U ranoj istoriji avijacije, ime Heinkel je uvek igralo veoma bitnu ulogu. Svet ga pamti po fantastičnom lovcu He-111, kao i teškom bombarderu He-177 (jedini takav nemački avion u Drugom svetskom ratu), ali u ovom izdanju ćemo se koncentrisati na drastične merama sa kojim se kompanija suočila u periodu posle rata kada joj je zabranjen svaki dalji razvoj aviona.

Heinkel je osnovan 1922. godine i veću pažnju nije privlačio sve do trenutka kada je napunio 13 godina, što je istovremeno označilo i debi modela He-111.

Razvoj na ovom avionu je započeo još u vreme kada Nemačkoj nije dozvoljeno da proizvodi nove ratne avione (kao rezultat poraza u Prvom svetskom ratu), ali je proizvođač uspeo da sakrije svoju nameru i ubedi saveznike da zapravo radi na putničkom avionu. He-111 je često nazvan “vuk u jagnjevoj koži“, a postaće najbitniji avion nacista u uvodnim godinama rata.

S druge strane, kompanija je pred kraj rata razvila i nekoliko prototip modela na mlazni pogon, kao što su na primer He-176, He-178 i He-280.

Nemačka je, kao što znamo, poražena i u Drugom svetskom ratu, a svim proizvođačima bilo kakve vojne opreme zabranjeno da se ponovo bave sličnim poslom. To je važilo i za firme kao što je BMW, koji je bio samo angažovan u proizvodnji agregata. Moraće proći godine pre nego što se bavarska kompanija vratila avionskoj industriji.

Uz sve to, kupovna moć u razrušenoj Evropi je bila toliko mala da čak i onim proizvođačima kojima je dozvoljeno da nastave sa razvojom automobila nisu cvetale ruže. Kao i mnogobrojni nekadašnji rivali, i Heinkel biva primoran da se takmiči u industriji u kojoj nikada ranije nije imao iskustva.

Prvi pokušaj su bile bicikle, a ovaj potez je jako slabo dokumentovan, pa o njemu nema mnogo informacija. Posao je verovatno doneo rezultate pošto je Heinkel tokom 1953. godine uspeo da proširi ponudu i novim skuterom koji se zvao Tourist. Navedena godina će postati značajna za nemačku industriju pošto su saveznici dozvolili mnogim proizvođačima da se vrate razvoju motocikla, skutera i sličnih prevoznih sredstava.

U svakom slučaju, shvativši da ne može da nadmaši rivale kao što su Vespa i Lambretta, Heinkel odlučuje da pozicionira svoj model Tourist kao premijum proizvod. Razvoj na njemu je počeo 1949. godine, a kada se pojavio u prodaji četiri godine kasnije dobio je značajno bolje ocene od italijanske konkurencije.

Mediji su hvalili završnu izradu, odličan izbor dodatne opreme i pouzdani motor zapremine 149 kubnih centimetara. Tourist će nastaviti da se proizvodi sve do 1965. godine, a najveća novina je stigla 1954. godine kada je zapremina motora povišena na 174 „kubika“. On se uspešno izvozio i u ostali evropske države (pre svega Veliku Britaniju), a na kratko i u Sjedinjene Američke Države. Kada je proizvodnja okončana preko 100.000 jedinica je pronašlo kupce.

Tokom 1956. godine Heinkel je proizvodio i svoj jedini automobil u istoriji nazvan Kabine. Reč je o mikro proizvodu koji je po mnogim karakteristikama podsećao na popularnu BMW Isettu. Dva automobila su tako pružala ulazna/izlazna vrata postavljena napred, a da ne bi morao da isplati odštetu zbog povrede patentnih prava, Kabine je imao volan koji se nije mogao pomerati zajedno sa vratima.

Sa mehaničke strane, ovaj mališan je delio većinu delova sa spomenutim Tourist skuterom. To znači da ga je pokretao benzinac sa samo jednim cilindrom, ukupne zapremine 174 kubnih centimetara i 9,2 konjske snage.

Zahvaljujući maloj težini od svega 250 kilograma, Kabine je mogao da dostigne brzinu od 87 km/h. Tokom naredne godine u ponudu je dodat i nešto veći benzinac zapremine 200 „kubika“ sa 9,9 konjskih snaga, a on je bio brži za tri kilometra na sat.

Kabine se nikada nije prodavao u velikim brojevima, pa je proizvodnja u Nemačkoj ugašena posle samo tri godine. Licencu kupuje firma Dundalk iz Republike Irske. Oni su proizvodili ovaj model 1958. godine, a dve godine kasnije kontrolu preuzima kompanija Trojan iz Engleske i nastavlja da ga proizvodi pod imenom Trojan 200 sve do 1966. godine. Spomenućemo da se Kabine proizvodio i u Argentini od 1959. do 1962. godine.

Sredinom pedesetih godina prošlog veka, saveznici odobravaju ponovni razvoj aviona, ali samo pod licencom zapadnih firmi. Heinkel dobija ugovor da za nemačku avijaciju proizvodi američki Lockheed F-104 Starfighter, a od 1965. godine se nekoliko puta udruživao sa nekadašnjim rivalima. Danas je deo Airbus korporacije.

Zoran Tomasović

(665)